Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΟΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ
Σάκης Γεωργίου
Ο υπαρξισμός, το φιλοσοφικό ρεύμα του 19ου και 20ου αιώνα, εστίαζε στην ανθρώπινη ύπαρξη, την ελευθερία, την ευθύνη και το νόημα της ζωής.
Συνοπτικά, τα κύρια σημεία του:
Η ύπαρξη προηγείται της ουσίας. Ο άνθρωπος δεν έχει προκαθορισμένη φύση· πρώτα υπάρχει και ύστερα καθορίζει ο ίδιος ποιος είναι μέσα από τις επιλογές του.
Ζαν Πολ Σαρτρ: ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος.
Ελευθερία και ευθύνη. Ο άνθρωπος είναι ριζικά ελεύθερος· κάθε του πράξη είναι επιλογή και φέρει ευθύνη για τις συνέπειές της, χωρίς να μπορεί να επικαλεστεί ανώτερες δυνάμεις ή προκαθορισμό. ΟΣαρτρ και η Σιμόν ντε Μποβουάρ τόνισαν ότι η ελευθερία μας συνυπάρχει με την ελευθερία των άλλων, πράγμα που γεννά ηθικά διλήμματα.,
Άγχος και απόγνωση. Η συνειδητοποίηση της ελευθερίας και της απουσίας αντικειμενικού νοήματος στον κόσμο οδηγεί σε υπαρξιακό άγχος, μοναξιά και απόγνωση.
Ο Σόρεν Κίρκεγκορ, ο «πατέρας του υπαρξισμού», είδε το άγχος ως το τίμημα της ελευθερίας και της πίστης. Ο Μαρτίν Χάιντεγκερ μίλησε για το “Είναι προς θάνατον”, την αγωνία που αποκαλύπτει την αυθεντική ύπαρξη.
Αυθεντικότητα. Αυθεντική ζωή είναι εκείνη στην οποία ο άνθρωπος αναλαμβάνει την ευθύνη της δικής του ύπαρξης, χωρίς να κρύβεται πίσω από κοινωνικούς ρόλους ή ψευδαισθήσεις.
Χάιντεγκερ και Κάμι (Albert Camus): η αυθεντικότητα απαιτεί να αντιμετωπίζει ο άνθρωπος το παράλογο και την αποδοχή του.
Το παράλογο και η εξέγερση. Ο κόσμος είναι παράλογος, χωρίς έμφυτο νόημα. Όμως, ο άνθρωπος δεν παραιτείται, αλλά εξεγείρεται δημιουργώντας ο ίδιος νόημα.
Στον μύθο του Σίσυφου, ο Αλμπέρ Καμύ μιλά για τον άνθρωπο που συνεχίζει, παρά το παράλογο, και βρίσκει ελευθερία μέσα στην ίδια την πράξη της εξέγερσης.
Η ύπαρξη των άλλων. Οι άλλοι άνθρωποι είναι αναπόφευκτο κομμάτι της ύπαρξης, αλλά και πηγή σύγκρουσης. Γι’ αυτό και ο Σαρτρ δήλωσε το εκπληκτικό: «Η κόλαση είναι οι άλλοι», εννοώντας ότι οι άλλοι περιορίζουν την ελευθερία μας μέσα από τις κρίσεις τους.
Comments (0)