Ο Μάης του ’68 στο Παρίσι δεν ήταν μόνο μια πολιτική και κοινωνική εξέγερση· επηρέασε βαθιά τον τρόπο που οι καλλιτέχνες έβλεπαν τη σχέση τους με την κοινωνία.

Οι καλλιτέχνες, οι φοιτητές και οι διανοούμενοι εκείνης της εποχής έβλεπαν την τέχνη όχι ως κάτι απομονωμένο ή “διακοσμητικό”, αλλά ως μέσο πολιτικής δράσης και κοινωνικής αλλαγής.

Η αισθητική συνδέθηκε με την πολιτική πράξη. «Η φαντασία στην εξουσία» ήταν σύνθημα που συνοψίζει αυτή τη λογική.

Οι αφίσες, τα γκράφιτι και τα συνθήματα στους τοίχους έγιναν μορφές λαϊκής τέχνης, άμεσης και ανώνυμης.

Στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού ιδρύθηκε το Atelier Populaire, ένα συλλογικό εργαστήριο όπου καλλιτέχνες και φοιτητές τύπωναν αφίσες και προκηρύξεις, με έντονη πολιτική και γραφιστική δύναμη, με απλά σχήματα, δυνατά χρώματα και καθαρά μηνύματα.

Απέρριπταν την εμπορική τέχνη και προωθούσαν τη συλλογικότητα αντί της υπογραφής του “μεγάλου καλλιτέχνη”.

Το σύνθημα «Η τέχνη στην υπηρεσία του λαού» αντικαθιστούσε τη λογική της τέχνης ως προνομίου.

Οι καλλιτέχνες αμφισβήτησαν τα μουσεία, τις γκαλερί και τις ακαδημίες, θεωρώντας τα σύμβολα της αστικής εξουσίας και του κατεστημένου.

Ανάμεσα στις ιδέες που προώθησαν ήταν η αντι-τέχνη (influenced από το Νταντά και τον Σιτουασιονισμό), η τέχνη του δρόμου και δράσης, η συμμετοχική και προσωρινή τέχνη (happenings, performances).

Ιδεολογικές και Αισθητικές Συνέπειες

Μετά τον Μάη, η τέχνη στην Ευρώπη έγινε πιο κριτική, κοινωνική και πειραματική. Αναπτύχθηκαν ρεύματα, όπως η εννοιολογική τέχνη, η πολιτική αφίσα, η φωτογραφία ντοκουμέντο και η performance art. Το ίδιο το όραμα του καλλιτέχνη μεταμορφώθηκε από “δημιουργός” έγινε πολίτης, παρατηρητής, σχολιαστής.

Ο Μάης του ’68 άφησε κληρονομιά ελευθερίας, αμφισβήτησης και συλλογικότητας στην τέχνη.

Η τέχνη έγινε πιο πολιτική, συμμετοχική, δημοκρατική και λιγότερο εμπορευματοποιημένη.

ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΜΑΗ ΤΟΥ ’68

1. «Sous les pavés, la plage» – «Κάτω από τα πλακάκια, η παραλία», αφίσα ή σύνθημα (ανώνυμο, Atelier Populaire, 1968).

Το σύνθημα γράφτηκε αρχικά σε τοίχους και αργότερα έγινε αφίσα. Αναφέρεται στην πράξη των φοιτητών που ξεκολλούσαν τα πλακάκια από τα πεζοδρόμια, για να τα πετούν στους αστυνομικούς.

2. «La beauté est dans la rue» – «Η ομορφιά είναι στον δρόμο», αφίσα του Atelier Populaire, που απεικονίζει μια γυναίκα να πετάει ένα λιθάρι, ένα δυνατό, δυναμικό σύμβολο αντίστασης.

3. «Nous sommes le pouvoir» – «Εμείς είμαστε η εξουσία», αφίσα με εργάτες και φοιτητές πιασμένους χέρι χέρι.

4. «Il est interdit d’interdire» – «Απαγορεύεται το να απαγορεύεις», σύνθημα στους τοίχους του Σορβόννης.

5. «Atelier Populaire» — Η ίδια η πράξη ως τέχνη, δεν ήταν μόνο οι αφίσες έργα τέχνης. Το ίδιο το εργαστήρι με τη συλλογική του λειτουργία, αποτελούσε μια “performance” επαναστατικής δημιουργίας, με ξεκάθαρες αρχές: την ανωνυμία, στη συλλογικότητα, στην αντίθεση στην εμπορευματοποίηση και τις απευθείας δράσεις στον δημόσιο χώρο. Με αυτή τη λογική, το Atelier Populaire προανήγγειλε τις σύγχρονες μορφές πολιτικής τέχνης, street art, activism art και socially engaged art.

---