Του Ιανού Δελφινόσημου 

Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε για να  αποδώσουμε μια έννοια ή να περιγράψουμε μια κατάσταση, έχουν να κάνουν με τη δυνατότητά μας, να προσλαμβάνουμε και να καταλαβαίνουμε τον εξωτερικό μας κόσμο, σε συνδυασμό με τις συνάψεις που έχουν δημιουργηθεί μέσα μας, ερχόμενες από μακριά και που αφορούν αυτό που λέμε ψυχή και συνείδηση. 

Το ζήτημα, λοιπόν, των αρχών και των αξιών είναι πάντα εξαρτώμενο από το υποκείμενο εγώ μας και συνδυάζεται με το περιβάλλον στον συγκεκριμένο χρόνο και χώρο.  

Οι έννοιες της ισότητας, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και του σεβασμού ήρθαν στο κόσμο μας πολύ πρόσφατα με κωδικοποιημένο τρόπο, αν θεωρήσουμε ότι κάποιοι αργόσχολοι περιπατητές στην αρχαία αγορά βρήκαν τον τρόπο να τις εκφράσουν, αλλά και πάλι σε ένα περιβάλλον που κάθε άλλο παρά πλήρες ισότιμο και δίκαιο ήταν. 

Έχουμε άρα την ανάγκη να νιώσουμε μαζί, ομάδα και κοινωνία, και έχουμε υποχρέωση εξ αυτού του λόγου, να λειτουργούμε με κανόνες, που θα εφαρμόζονται απ’ όλους, θα είναι στη βάση της αρχής της πλειοψηφίας αλλά και με τον σεβασμό της μειοψηφίας, απ’ όλα τα μέλη της.  

Τι γίνεται όμως όταν η κοινωνία μεγαλώνει, η έννοια της αμεσοδημοκρατίας και της καθολικής συμμέτοχης, έστω με όλα τα θέματά της, αλλοιώνεται; Όταν πια είναι δύσκολο να μετέχουν όλοι, όταν δημιουργήθηκε η ανάγκη της αντιπροσωπευτικότητας και της ανάγκης να υπακούουν όλοι όχι στη συνολικά εκπεφρασμένη άποψη της πλειοψηφίας αλλά των εκπροσώπων της, που καταλήγει όμως να είναι επηρεασμένη από την ίδια την εξουσία που τους έχει εκχωρηθεί και από την ιδιοτέλεια των αναγκών τους ατομικά;  

Είναι οι αρχές, οι αξίες και η ηθική απομονωμένες από τη λειτουργία των κανόνων που ισχύουν; Είναι ίδιες σε όλες τις περιπτώσεις και έχουν την ίδια εφαρμογή και σημασία στην πορεία του χρόνου; 

Θα έπρεπε, είναι η απάντηση. Kαι αν δεν ισχύει σήμερα, τι είναι αυτό που φταίει και τι μπορούμε να κάνουμε όλοι εμείς ατομικά και συλλογικά;  

Κάποιος φιλόσοφος, Γερμανός κιόλας, είχε πει μην κάνεις αυτό που δε θέλεις να σου κάνουν οι άλλοι. Ωραία ακούγεται, σαν συναξάρι της πίστης χωρίς αντίλογο. Mπορεί όμως να ισχύσει κάτι τέτοιο σε μια κοινωνία που οι διαφορές έχουν γίνει τεράστιες, και το κυριότερο, η πληροφορία έχει γίνει το όργανο της στυγνής επιρροής και εκμετάλλευσης;  

Νιώθω, θέλω να υπάρχει μια κοινωνία ανθρώπων που να σκέφτεται το καλό, στην οποία θα υποχωρεί ο ατομισμός στην επιδίωξή του, στην οποία θα γυρνάω το μάγουλο ακόμη και στο άδικο χτύπημα του άλλου. Mπορεί να υπάρξει κάτι τέτοιο ή μήπως όλοι μας μιλάμε θεωρητικά και ενεργούμε ρεαλιστικά και κυνικά;  

Δικαιοσύνη τι είναι; Nαι, ξέρω, η εφαρμογή των νόμων. Ποιων νόμων, ποιοι τους έφτιαξαν, πότε και γιατί; Δεν έχει λένε, σημασία αυτό, ο νόμος είναι νόμος, ακόμη και σκληρός πρέπει να εφαρμόζεται. Άρα, πώς επιλύεται αυτή η αντίφαση;  

Ενσυναίσθηση είναι μια όμορφη σύγχρονη λέξη, που αφού μας την προσέφεραν στον βωμό της εξέλιξης του ανθρώπου, τη χρησιμοποιούμε όποτε μας βολεύει και είμαστε και ευχαριστημένοι που μάθαμε ακόμη μια νέα λέξη, που στην ουσία της δεν έχει εφαρμογή σε μεγάλο βαθμό από τους περισσοτέρους. 

Μιλάμε για έναν επικρατημένο αμοραλισμό, που ξεκινάει από το άτομο, από τα ατελέσφορα θέλω του, από την επιρροή που δέχεται κάθε μέρα, κυρίως πάνω στα θέλω του, ή μπορούμε να αλλάξουμε αυτό τον κόσμο, να τον βγάλουμε λίγο από τη μακάρια ισορροπία του εδώ και τόσα πριν;  

Υπάρχει ελπίδα ή μήπως η  μηχανοποίηση της γνώσης και οι αντιλαμβανόμενες ανισότητες δεν αφήνουν χώρο σε τέτοιες ελπίδες, και μόνο η δύναμη που αποκτάμε, μπορεί να μας βοηθήσει στην επιβίωσή μας;  

Υπάρχει όραμα για έναν κόσμο που θα είναι πιο δίκαιος, αν μπορούμε να ορίσουμε συνολικά τη λέξη, και τι πρέπει να γίνει από τον καθέναν μας;  

Για μένα πάντα υπάρχει και αλλοίμονο αν κάποιοι, εμείς οι λίγοι, παρατήσουμε αυτήν την επιδίωξη και μείνουμε να παρακολουθούμε την εξέλιξη των αλγορίθμων.  

Μας μένουν κάποια όπλα στην αέναο κύκλο φθοράς και παρακμής, που έχουμε περιέλθει εδώ και πολλά χρόνια συνολικά και αυτά θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε.  

Υπάρχει το όραμα των μικρών πράγματων, που σε ατομικό επίπεδο μπορούν να μας βγάλουν, έστω σε προσωπικό επίπεδο, σε κάποιο ξέφωτο, όχι ότι θα κάνουμε κάτι σημαντικό, αλλά τουλάχιστον θα αντισταθούμε στη φθορά και την υποταγή.  

Λίγη γνώση, λίγη περιέργεια παραπάνω, ακούμε λιγότερα από γύρω μας και φτιάχνουμε το δικό μας μικρό κόσμο με ουτοπίες, και όπου μπορούμε αναλαμβάνουμε και την ευθύνη να συγκρουστούμε, πραγματικά,  με το σύστημα που καταδυναστεύει.  

Μπορούμε να σπάσουμε ότι υπάρχει; Oχι, δεν μπορούμε: Το σύστημα είναι ανίκητο, μπορούμε όμως να του χαλάσουμε τη μόστρα, μια γρατζουνιά είναι σημαντική όχι σαν αποτέλεσμα, αλλά σαν ανάγκη επιβράβευσής μας. Έχουμε εκείνο τον λίγο χρόνο μέχρι το σύστημα να βρει τις απαντήσεις και να μας βάλει πάλι στον πάγο.  

Είναι μια όμορφη ουτοπία ατομικής ευθύνης, αλλά είναι και μια πέτρα στη σφεντόνα που θα γρατζουνίσει τη θωριά του θηρίου.