Της Στεφανίας Ρουλάκη

Το να γράφουμε είναι ένας τρόπος για να μιλάμε στον εαυτό μας και τελικά είναι μια πράξη – τι άλλο; –  αγάπης προς εμάς (Grason, 2005). 

Όταν συμβαίνουν δύσκολα και τραγικά γεγονότα στη ζωή μας, όλα τα ατομικά αποθέματα είναι κατειλημμένα σε μια προσπάθεια επιβίωσης. Εκεί δεν υπάρχει η δυνατότητα επεξεργασίας του τι πραγματικά συνέβη, τι σκέφτηκα, τι ένιωσα, τι αισθάνθηκα, τι επιπτώσεις είχε αυτή η εμπειρία σ’ εμένα και στους γύρω μου. Η ζωή και η καθημερινότητα με πιέζουν να προχωρήσω, κουβαλώντας ψυχικά βάρη ανεπεξέργαστα και ανεπίλυτα που δυσκολεύουν τον δρόμο μου. 

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να ξελαφρώσω τις αποσκευές μου, για να μπορώ να συνεχίσω το ταξίδι της ζωής μου ευκολότερα, πιο ελαφρύς και χαρούμενος. Ένας από αυτούς είναι και η θεραπευτική γραφή –όταν το γράψιμο χρησιμοποιείται σαν εργαλείο στη διαδικασία της θεραπείας ψυχικής υγείας. Όταν χρησιμοποιώ κάποιες τεχνικές γραφής που μου ταιριάζουν, ώστε να έχω τη δυνατότητα μιας δεύτερης ευκαιρίας, να εξετάσω λεπτομερώς κάποια στιγμιότυπα της ιστορίας μου ή την ίδια την ιστορία της ζωής μου, έχοντας την απαραίτητη ασφάλεια και απόσταση ώστε να παρατηρήσω το πλαίσιο, την πλοκή, τους ήρωες και αντιήρωές της, ώστε να μπορέσω να κατανοήσω τι ολοκληρωτικά συνέβη και να δω τον εαυτό μου σε έναν καθρέφτη. Έτσι γίνομαι μάρτυρας της βιωμένης εμπειρίας μου και του εσωτερικού μου κόσμου, οι τραυματικές μνήμες ξεκλειδώνονται και  αποκωδικοποιούνται, μπαίνουν στη σωστή σειρά, βγάζουν νόημα κι εγώ αποκτώ επίγνωση – την απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορώ να δρω επιλέγοντας και όχι απλά να αντιδρώ σε ό,τι οι καταστάσεις μπλέκουν μπρος στα πόδια μου. Η γραφή μπορεί να αποτελέσει τον φακό που θα φωτίσει τα καλά κρυμμένα μυστικά, που κρατώ ακόμη και από τον ίδιο μου τον εαυτό, στη σκιά του ψυχισμού μου. 

«Όταν η προσοχή μας εστιάζεται εσωτερικά, στο βάθος της εσωτερικής μας ύπαρξης, στο πλαίσιο της ολότητας της ζωής μας, οι πόροι για μια βαθιά γνώση της ζωής γίνονται προσβάσιμοι σε εμάς». Ίρα Προγκόφ.  

Όταν αναπτύξουμε μια βαθιά κατανόηση του εαυτού μας, αποκτάμε την ικανότητα να οδηγούμε το πλοίο μας με σκοπό και πρόθεση. Η αυτογνωσία είναι η πυξίδα που μας οδηγεί στις καταιγίδες της ζωής και στις ηλιόλουστες μέρες. Μας βοηθά να αναγνωρίσουμε τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία μας, να κατανοήσουμε τα συναισθηματικά μας ερεθίσματα και να πάρουμε αποφάσεις που ευθυγραμμίζονται με τις πραγματικές μας αξίες. Στην ουσία, η αυτογνωσία είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο χτίζεται όλη η προσωπική ανάπτυξη. Ειδικά μετά από τραυματικές καταστάσεις και απώλειες, κατά τις οποίες η αίσθηση του σκοπού δεν υπάρχει, η γραφή μπορεί να μας φέρει στο έκτο στάδιο του πένθους, που είναι το να βρούμε ένα νέο νόημα στη ζωή μας. 

«Ό,τι κρατάμε μέσα μας πληγώνει, ό,τι απελευθερώνουμε μας απελευθερώνει». 

Τα ανέκφραστα συναισθήματα μπορούν να γίνουν τοξικά, οδηγώντας σε μια σειρά από προβλήματα ψυχικής και σωματικής υγείας. Ενθαρρύνοντας την απελευθέρωση αυτών των πνιγμένων συναισθημάτων, η εκφραστική γραφή μπορεί να βοηθήσει να περάσω από την άρνηση στην αποδοχή μέσω της ικανότητας να συγκεντρώνομαι, γιατί χρειάζεται να δώσω ένα ραντεβού με τον εαυτό μου, να στρέψω την προσοχή μου μέσα μου, ώστε να παρατηρήσω και να κατανοήσω, ποιες αλλαγές θα χρειαστεί να κάνω για να  μην πονώ πια, να μην φοβάμαι. Διαδικασία που μειώνει το άγχος και απελευθερώνει. Έτσι έχω τη δυνατότητα να μην δαπανώ ενέργεια στο να επεξεργάζομαι το παρελθόν μου για να βγάλω νόημα, αλλά να αξιοποιώ όλα τα αποθέματά μου για να οργανώνω το παρόν και το μέλλον μου με έναν τρόπο που με κάνει πιο χαρούμενο. 

Καθώς νους και σώμα είναι αλληλένδετα, η βελτίωση της ψυχικής μου υγείας οδηγεί και στη σωματική. Οι έρευνες δείχνουν ότι το θεραπευτικό γράψιμο μειώνει το μετατραυματικό και το σύνηθες στρες, που είναι σχετισμένα με πολλές παθήσεις.  

Είναι σαν η πράξη της γραφής να δίνει στο σώμα μας την άδεια να ανακατευθύνει την ενέργεια από την καταστολή των συναισθημάτων στην καταπολέμηση της ασθένειας. Δεν είναι μία εύκολη διαδικασία. Είναι σαν να έχω μία αποθήκη γεμάτη με παλιά πράγματα, που συσσωρεύω για όσα χρόνια ζω, τοποθετημένα όπως όπως, γεμάτα σκόνη και υγρασία, αράχνες, κατσαρίδες και ίσως και… φαντάσματα και όλο λέω «θα την καθαρίσω» και όλο το αναβάλλω, γιατί δεν θέλω να έρθω αντιμέτωπος με αυτό το χάλι «εκεί κάτω». Μα όταν πάρω τη γενναία απόφαση να κάνω την εκκαθάριση και πετάξω ό,τι δε χρειάζεται και θυμηθώ τι πολύτιμο έχω στριμώξει μαζί με τα άχρηστα και καθαρίσω και βάλω μια τάξη, πόσος χώρος δημιουργείται και τι καλά που αισθάνομαι που ξέρω τι μου γίνεται και τι έχω εκεί μέσα… Όμοια με το γράψιμο, δημιουργείται διανοητικός χώρος για διαύγεια και θεραπεία. 

Το μυστικό στη διαδικασία της κάθαρσης της ψυχής μας είναι οι λέξεις. Από τότε που ανακαλύφτηκαν οι λέξεις, οι άνθρωποι γράφουν για να αποτυπώσουν τις σκέψεις τους και να βγάλουν νόημα με τον κόσμο γύρω τους. Οι λέξεις δεν είναι απλά ήχοι. Είναι δυνατά εργαλεία που διαμορφώνουν μέσα από νοητικά σχήματα τον τρόπο που σκεφτόμαστε, νιώθουμε και αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Κάθε φορά που χρησιμοποιούμε μια λέξη, δημιουργούνται νέες συνδέσεις στον εγκέφαλό μας. Αυτές οι συνδέσεις ενισχύονται με την επανάληψη, δημιουργώντας ένα δίκτυο από έννοιες και ιδέες μέσα από τη νευροπλαστικότητα. 

Προγραμματιστήκαμε από τους «σημαντικούς άλλους» της ζωής μας να πιστεύουμε ή να μην πιστεύουμε στον εαυτό μας. Στη συνέχεια, σαν ενήλικες, οι ιστορίες που λέμε στον εαυτό μας για τον εαυτό μας, γίνονται επίσης πιστευτές από τον εγκέφαλο. Άρα, μπορούμε να ξαναγράψουμε την ιστορία μας από την αρχή, να διαμορφώσουμε τη ζωή μας και να δημιουργήσουμε έναν καλύτερο κόσμο για εμάς και τους άλλους. Με τις λέξεις προγραμματίζουμε τον εγκέφαλό μας (κάτι σαν τη γλώσσα προγραμματισμού των κομπιούτερ – ό,τι κώδικα γράψει ο προγραμματιστής, ο υπολογιστής θα εκτελέσει ανάλογο πρόγραμμα). 

Οι λέξεις μπορούν να προκαλέσουν ισχυρά συναισθήματα, όπως χαρά, θλίψη, φόβο ή αγάπη. Αυτά τα συναισθήματα, με τη σειρά τους, επηρεάζουν τη σκέψη μας και τη συμπεριφορά μας και τούμπαλιν. Οι λέξεις που επιλέγουμε έχουν μεγάλο αντίκτυπο στις σχέσεις μας με τους άλλους. Κατά συνέπεια χρειάζεται να είμαστε πιο προσεκτικοί στις λέξεις που χρησιμοποιούμε. 

Το γράψιμο λοιπόν βοηθά να ξεκλειδώσουμε τη μεταμορφωτική ιδιότητα των λέξεων και να αποκτήσουμε προοπτική.  

Ο καθένας μας μπορεί να γράψει – να είναι συγγραφέας. Καθένας μας έχει μία ιστορία που αξίζει να ειπωθεί. Όλοι έχουμε ένα βιβλίο μέσα μας. Κανείς δεν έχει δει τη ζωή μέσα από τα δικά μας μάτια. Ας γράψουμε την ιστορία μας για να πάρει διάσταση, να γίνει πραγματική και να μην χαθεί… Δεν χρειάζεται να μας νοιάζει η φόρμα, η γλώσσα ή τα λάθη. Αν θα είναι ημερολόγιο, αν θα είναι διήγημα, βιβλίο ή κείμενο για ένα blog.  

Να βγούμε από τη σκιά των χτυπημάτων που μας καταφέρνει η ζωή. Με την εκφραστική γραφή, μπορούμε να παρακολουθήσουμε τον εαυτό μας να αλλάζει, να γίνεται πιο αυθεντικός, πιο δημιουργικός, πιο χαρούμενος, με μεγαλύτερη πνευματικότητα και σύνδεση με τους άλλους, τη φύση, τον κόσμο ή κάτι ανώτερο ή να τολμά πράγματα που πάντα επιθυμούσε αλλά φοβόταν. 

Η φανατική συγγραφέας ημερολογίων Anais Nin είχε πει: «Γράφουμε για να γευτούμε τη ζωή δύο φορές, στη στιγμή και εκ των υστέρων». Μέσω της θεραπευτικής γραφής, δίνουμε στον εαυτό μας το δώρο όχι απλώς να γευόμαστε δύο φορές τη ζωή, αλλά να την απολαμβάνουμε, να την κατανοούμε και, τελικά, να τη μεταμορφώνουμε. Προχωρήστε λοιπόν και γράψτε – η ιστορία σας περιμένει να ειπωθεί! 

Πηγές: David Kessler, Andrea Cagan 

https://www.psychografimata.com/therapeftiki-grafi-katathetontas-ta-sinesthimata-sto-charti/