Κυρίαρχα θέματα είναι ο έρωτας, η μελαγχολία, η νοσταλγία, ο μυστικισμός, η απόδραση από την πραγματικότητα και η αναζήτηση ενός «ιδανικού» κόσμου απέναντι στη βιομηχανική, αστική κοινωνία.
Ο νεορομαντισμός εμφανίζεται στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα ως αντίδραση στον ωμό ρεαλισμό και τον νατουραλισμό που κυριαρχούσαν στη λογοτεχνία και την τέχνη.
Οι νεορομαντικοί αναζητούν ξανά το συναίσθημα, το όνειρο, το άτομο και την εσωτερικότητα.
Εμπνέονται από τον κλασικό ρομαντισμό, αλλά δεν τον αντιγράφουν· τον προσαρμόζουν στις νέες κοινωνικές και πνευματικές ανησυχίες της εποχής.
Κυρίαρχα θέματα είναι ο έρωτας, η μελαγχολία, η νοσταλγία, ο μυστικισμός, η απόδραση από την πραγματικότητα και η αναζήτηση ενός «ιδανικού» κόσμου απέναντι στη βιομηχανική, αστική κοινωνία.
Στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία, ο νεορομαντισμός συνδέεται με ποιητές και συγγραφείς όπως ο Μωρίς Μαίτερλινκ, ο Ρίχαρντ Ντεμέλ, ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε, αλλά και με κινήματα όπως ο αισθητισμός και ο συμβολισμός.
Παράλληλα, στη μουσική και τις εικαστικές τέχνες βρίσκουμε νεορομαντικά στοιχεία σε συνθέτες όπως ο Ρίχαρντ Στράους και ζωγράφους όπως ο Φέρντιναντ Χόλλερ.
Κοινό τους γνώρισμα είναι η έμφαση στο πάθος, στη φαντασία και στο μυστήριο, σε αντίθεση με τον ψυχρό ορθολογισμό.
Στην Ελλάδα, ο νεορομαντισμός αναπτύσσεται κυρίως μέσω της Νέας Αθηναϊκής Σχολής, με κορυφαίους εκπροσώπους τον Κωστή Παλαμά, τον Λορέντζο Μαβίλη και τον Κώστα Κρυστάλλη.
Η στροφή προς το λαϊκό αίσθημα, τη φύση, την εθνική ψυχή και την προσωπική εξομολόγηση αντικατοπτρίζει το πνεύμα του νεορομαντισμού στην ελληνική ποίηση.
Το ίδιο ρεύμα αφήνει ίχνη και στον πεζό λόγο, με συγγραφείς που προτιμούν το ονειροπόλο και ψυχογραφικό ύφος αντί του ωμού κοινωνικού ρεαλισμού.
Συνολικά, ο νεορομαντισμός λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στον κλασικό ρομαντισμό και τα νεωτερικά ρεύματα του 20ού αιώνα, προσφέροντας έναν πιο εσωστρεφή, συναισθηματικό και ποιητικό τρόπο θέασης του κόσμου.