Το «Άρωμα Πορτοκαλιού» της Μαρίας Παπαντωνίου είναι ένα μυθιστόρημα που αναδίδει τη νοσταλγία, τη γνησιότητα και την ψυχική θερμότητα της ελληνικής επαρχίας των δεκαετιών ’70 και ’80.
Με επίκεντρο τη Ρόδο και ειδικότερα τη Μαλώνα και το Χαράκι, η συγγραφέας δεν αφηγείται απλώς μια ιστορία έρωτα και μοίρας, αλλά σκιαγραφεί τον ψυχισμό μιας κοινωνίας που παλεύει ανάμεσα στο παλιό και το νέο, στο καθήκον και την επιθυμία, στην παράδοση και τη χειραφέτηση.
Η Ηλιάνα, η ηρωίδα, ζει σε έναν κόσμο όπου τα κορίτσια «προορίζονται να παντρευτούν», και η αξία τους μετριέται με τα χωράφια της προίκας. Μέσα από τη δική της ματιά, ο αναγνώστης αντικρίζει τον περιορισμό της γυναικείας ύπαρξης, αλλά και τη διακριτική, εσωτερική της επανάσταση: την ανάγκη να μορφωθεί, να ονειρευτεί, να αγαπήσει ελεύθερα.
Η Ρόδος δεν είναι απλώς σκηνικό, είναι ζωντανός οργανισμός, γεμάτος αρώματα πορτοκαλιού, ήχους τζιτζικιών, και φως που σμιλεύει τις ψυχές των ανθρώπων.
Η αφήγηση της Παπαντωνίου έχει ευαισθησία και ανθρωπιά· ξεδιπλώνει τους χαρακτήρες με στοργή, χωρίς να τους κρίνει. Οι γονείς, οι γειτόνισσες, οι φίλες, όλοι μοιάζουν γνώριμοι, σαν να βγαίνουν από τις αυλές των παιδικών μας καλοκαιριών. Οι σκηνές των πανηγυριών, οι μυρωδιές από κεφτέδες και ασβέστη, τα κουτσομπολιά και οι μικρές συγκρούσεις των ανθρώπων, συνθέτουν έναν μικρόκοσμο αυθεντικά ελληνικό, που κουβαλά τον παλμό της κοινότητας αλλά και την καταπίεση του «φαίνεσθαι».
Το λογοτεχνικό ύφος είναι λυρικό, εμποτισμένο με συναισθηματισμό και εσωτερικό ρυθμό. Η συγγραφέας αγαπά τη γλώσσα της και τη χειρίζεται με απλότητα και ειλικρίνεια, δίνοντας ψυχή στις λέξεις της. Οι περιγραφές της είναι ποιητικές: ο ήλιος, τα κύματα, το φως του φεγγαριού, όλα γίνονται σύμβολα της ψυχικής κατάστασης των ηρώων. Μέσα από το βλέμμα της Ηλιάνας, ο έρωτας παρουσιάζεται σαν ένα φυσικό φαινόμενο, μια σπίθα που γίνεται φλόγα, αλλά και σαν δοκιμασία που ωριμάζει την ψυχή.
Σε βαθύτερο επίπεδο, το έργο μιλά για την αυτογνωσία, για τη μετάβαση από την αθωότητα στη συνειδητοποίηση. Το άρωμα του πορτοκαλιού, επαναλαμβανόμενο μοτίβο, λειτουργεί ως μεταφορά για τη μνήμη, τη γλύκα και την πληγή, το γλυκόπικρο άρωμα της ζωής που μένει ακόμη κι όταν οι εποχές αλλάζουν.
Η Παπαντωνίου γράφει όχι ως θεατής αλλά ως μάρτυρας της ζωής. Μέσα από τη συγκίνηση και τη στοχαστική της γραφή, αναδεικνύει μια γυναίκα που δεν παύει να παλεύει με τη μοίρα της, με τη φωνή της καρδιάς της και με τα δεσμά της κοινωνίας.
Comments (0)